GIẢI MÃ SỨC NÓNG ĐÔ THỊ …

NÓNG TỪ NGOÀI PHỐ …

Theo sự phát triển của xã hội cùng với quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, các luồng dân cư có xu hướng trôi về các khu đô thị lớn làm cho mật độ dân cư tại các khu vực này thêm dày đặc, mạng lưới giao thông càng thêm chằng chịt, rối rắm không biết đường ra … Điều này làm cho bầu không khí tại các khu đô thị lớn ngày một thêm nóng bức, ngột ngạt và rất cần những giải pháp góp phần làm giải nhiệt cho đô thị. TP.HCM là một trong những đô thị lớn chịu ảnh hưởng nặng nề nhất do việc di dân từ các vùng lân cận vì nhu cầu phát triển kinh doanh, vì nhu cầu làm ăn sinh sống, tìm kiếm việc làm … Tình trạng kẹt xe, ùn tắc giao thông liên tục là hình ảnh rõ nét nhất để minh họa cho vấn đề sức nóng của đô thị mà người dân TP.HCM phải đối mặt hàng ngày, hàng giờ … Ngoài ra, việc phát triển đô thị một cách tự phát thiếu sự quản lý, kiểm soát của các cơ quan chức năng đã tạo nên một hình ảnh vô cùng nhếch nhác gây ảnh hưởng xấu đến mỹ quan đô thị. Điểm nổi bật nhất mà mọi người ai cũng thấy là tình trạng thiếu cây xanh nghiêm trọng của môi trường đô thị thành phố. Có nhiều con đường mới mọc lên chẳng có một bóng cây xanh. Có nhiều cây xanh hiện hữu bị đốn hạ chỉ vì mục đích kinh doanh của những cá nhân thiếu ý thức trách nhiệm với cộng đồng.

ĐẾN TRONG NHÀ …

Nỗi khổ của những cư dân xứ nhiệt đới như nước ta là việc đi ra đường phải chịu nóng đã đành, đến khi về nhà thì chưa chắc đã khá hơn … Có nhiều cái nóng trong nhà mà nếu không nói ra thì chắc ai cũng biết … Tường phòng bị nắng hướng Tây tạo cảm giác hâm hấp khó chịu đến tối vẫn chưa hết, nhà mái lợp tole tạo cảm giác nóng như thiêu da đốt thịt, cửa sổ hay vách kính bao quanh nhà tạo hiệu ứng nhà kính nóng bức, nhà nhỏ đông người nằm “xếp cá mòi” muốn ngộp thở, nhà hàng xóm liền vách hát karaoke suốt ngày suốt đêm tạo cảm giác nóng đầu nhức óc không chịu nỗi, anh em trong nhà bất đồng gây sự với nhau cũng tạo nên những điểm “nóng” mà nếu không biết kiềm chế thì hậu quả xảy ra sẽ rất khó lường … Xem ra những cái nóng trong nhà trông rất đơn giản, rất đời thường nhưng lại rất dễ gây nên những bất ổn về sức khỏe lẫn tinh thần của con người hơn là những cái nóng ngoài đường phố hay bên ngoài xã hội …

VÀ CÁC GIẢI PHÁP …

Bệnh nào thì cũng phải có thuốc chữa, vấn đề nào thì cũng có cách giải quyết … Điều cần quan tâm là việc chọn giải pháp sao cho phù hợp với điều kiện của từng vùng, từng khu vực, từng nhà để tránh tình trạng “tiền mất tật mang” khi chọn sai giải pháp …

• Cây xanh – Mặt nước :

  Cây xanh – mặt nước là giải pháp cơ bản và hữu hiệu để chống nóng cho cả ngoài nhà lẫn trong nhà. Tuy nhiên, cũng cần phải lưu ý đến việc chọn những loại cây có tán lớn, tạo bóng mát mới giúp cho việc giải nhiệt được hiệu quả hơn. Đối với mặt nước, cần phải lưu ý đến việc bảo trì bảo dưỡng thay nước để tránh tình trạng muỗi mòng, gây ô nhiễm cho môi trường xung quanh. Cây xanh – mặt nước không chỉ là một giải pháp chống nóng hiệu quả mà còn là một thành phần trang trí độc đáo cho không gian đô thị cũng như cá thể từng công trình cả ngoại thất lẫn nội thất.

• Vật liệu xây dựng :

• Vật liệu cách nhiệt, cách âm : Sử dụng các loại vật liệu có khả năng cách nhiệt hay cách âm cao để giữ cho môi trường bên ngoài lẫn bên trong nhà được thanh mát … Ví dụ, gạch tàu là một vật liệu phổ thông không đắt tiền nhưng lại là một giải pháp chống nóng hiệu quả có thể sử dụng để lát lối đi, sân vườn bên ngoài nhà lẫn trên mái nhà để chống nóng cho tầng áp mái …

• Vật liệu thân thiện với môi trường : Các loại vật liệu thân thiện với môi trường như gỗ, tranh tre lá nứa … không gây bức xạ nhiệt mà còn giúp làm triệt tiêu bớt cái nóng miền nhiệt đới nên cũng là một giải pháp chống nóng hiệu quả và ít tốn kém cho người sử dụng … Tuy nhiên, khi sử dụng các loại vật liệu tự nhiên này chúng ta cần phải lưu ý đến sự phù hợp với kiến trúc và nội thất của tổng thể công trình.

• Phương án kỹ thuật :

• Máy lạnh, máy quạt : Là những giải pháp cơ khí để cưỡng bức việc chống nóng một khi các giải pháp tự nhiên về vật liệu và môi trường không có điều kiện để thực hiện … Đây cũng là giải pháp chống nóng hiệu quả nhưng không được khuyến khích dùng lâu dài vì rất dễ gây ảnh hưởng xấu đến hệ hô hấp của người sử dụng. 

• Hệ thống thông gió cơ khí : Thường áp dụng cho những không gian lớn, có tập trung đông người cần phải đảm bảo việc thông gió thường xuyên. Giải pháp này giúp cưỡng bức việc đối lưu không khí, làm cho môi trường khu vực đó được thoáng mát tạo cảm giác dễ chịu cho người sử dụng …

• Công nghệ hiện đại chống thải khí nóng ra môi trường : Đây cũng là một trong những cách gián tiếp để làm giảm khả năng nóng lên của môi trường. Ví dụ, các loại xe ô tô đời mới sử dụng công nghệ hybrid giúp bảo vệ môi trường … Tuy nhiên, để sở hữu được những công nghệ tân tiến này thì cần phải có một khoản chi phí đầu tư khá lớn nên không phải ai cũng có thể sử dụng được …

• Giải pháp qui hoạch :

• Phân khu chức năng hợp lý : Di dời các khu công nghiệp ra xa trung tâm, tách rời các khu vực công sở, hành chánh trung tâm ra khỏi khu vực dân cư, đảm bảo hệ thống giao thông liền mạch, xuyên suốt giữa các khu chức năng và khu dân cư …

• Phân luồng dân cư hợp lý : Tránh tập trung đông dân cư tại một vùng hay một khu vực gây tắt nghẽn giao thông và làm phức tạp thêm các công tác quản lý xã hội … Phải đảm bảo các khu chức năng tiện ích được bố trí đầy đủ để thỏa mãn các nhu cầu sinh hoạt cơ bản của cư dân ở từng khu vực …

• Phong cách sống :

• Vận động thể dục thể thao để tiêu hao năng lượng : Sự tiêu hao năng lượng cơ thể thông qua các hoạt động thể dục thể thao là một trong những giải pháp chủ động và hữu hiệu nhất để giải nhiệt cho cơ thể … Giải pháp này còn giúp con người tăng cường sức khỏe, tăng sức đề kháng với các bệnh tật, giúp tinh thần sảng khoái và trường thọ …

• Chế độ dinh dưỡng hợp lý : Kiểm soát khẩu phần ăn hàng ngày và lưu ý việc giảm thịt mỡ, tăng rau quả nhằm giảm cholesterol trong máu, làm mát cơ thể, góp phần đối phó với nguy cơ của các căn bệnh về cao huyết áp, xơ vữa động mạch …

• Tạo sự cân bằng giữa xã hội và gia đình, giữa công việc và nghỉ ngơi : Một người luôn giữ được sự cân bằng giữa các yếu tố trong cuộc sống xã hội thì lúc nào cũng cảm thấy thư thái, trẻ trung, khỏe mạnh và làm việc hiệu quả hơn … Nếu con người quá thiên về một yếu tố nào đó mà sao lãng yếu tố kia thì sẽ dẫn đến việc lệch pha trong cuộc sống, tạo nên mâu thuẫn, tạo nên những vấn đề nóng gây bức xúc phải giải quyết nên sẽ gây tiêu tốn thời gian, tổn hại đến sức khỏe và tinh thần của người đó …

Suy cho cùng sức nóng trong một đô thị là một bài toán hóc búa không dễ giải quyết … Cái nóng không chỉ xảy ra ở tầm vĩ mô với công tác quy hoạch đô thị và quản lý xã hội, nó còn phát sinh một cách phức tạp ngay trong từng căn hộ, từng gia đình do công tác thiết kế kiến trúc, xây dựng và ngay cả do phong cách sống của từng cá nhân mỗi người. Vấn đề là chúng ta cần có một cái nhìn thấu đáo về nguyên nhân gây nóng để lựa chọn những phương án xử lý thích hợp.

Saigon, ngày 10/02/2014

Lão Hắc